Định vị trung tâm tài chính quốc tế: TP.HCM là 'đầu tàu thanh khoản', Đà Nẵng là 'cánh tay nối dài'

TP.HCM là trung tâm thanh khoản, dẫn dắt nguồn vốn

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, nghị quyết của Quốc hội đã xác lập mô hình phát triển trung tâm tài chính (TTTC) quốc tế "một trung tâm - hai điểm đến", trong đó TP.HCM giữ vai trò đầu mối quy mô lớn, còn Đà Nẵng đảm nhiệm vị trí chuyên biệt với tinh thần phân vai để cộng hưởng, tránh sao chép và không cạnh tranh trực diện.

Theo định hướng này, TP.HCM sẽ tập trung thu hút các dòng vốn sâu rộng, như cổ phiếu, trái phiếu, ngân hàng đầu tư, quỹ quản lý tài sản; trong khi Đà Nẵng phát triển các thị trường ngách dựa trên lợi thế cảng biển, sân bay quốc tế, hành lang kinh tế Đông - Tây và công nghiệp ven biển.

Định vị này cho phép Việt Nam vận hành một trung tâm tài chính đa điểm, trong đó TPHCM là "đầu tàu thanh khoản", còn Đà Nẵng là "cánh tay nối dài" linh hoạt, bám sát thương mại và công nghiệp thực.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc, một hệ sinh thái tài chính chỉ bền vững khi gắn với dòng hàng, dịch vụ và giá trị thực, do đó TTTC Đà Nẵng phải song hành với khu thương mại tự do, áp dụng thể chế đặc thù với các ưu tiên, như thủ tục thông quan nhanh, logistics xanh, kho ngoại quan và cơ chế kiểm soát rủi ro ngoại lệ. Khi dòng hàng minh bạch, các dịch vụ tài chính, như tài trợ thương mại, bảo hiểm hàng hải, phòng ngừa rủi ro tỷ giá - lãi suất sẽ hình thành một cách tự nhiên.

Để tạo giá trị khác biệt so với TP.HCM, Đà Nẵng cần xác lập danh mục sản phẩm tài chính xoay quanh 4 trụ cột, đó là: Tài chính - logistics - bảo hiểm hàng hải với các dịch vụ tài trợ thương mại, tín dụng, bảo hiểm thân tàu - hàng hóa, tái bảo hiểm khu vực và phòng ngừa rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng; giao dịch phái sinh hàng hóa gắn với nông - thủy sản, kim loại và khoáng sản miền Trung - Tây Nguyên, phục vụ chuỗi sản xuất và thanh toán bù trừ thực;

Tài chính xanh với trái phiếu xanh, tín chỉ carbon, bảo hiểm rủi ro khí hậu nông nghiệp - thủy sản gắn chuẩn ESG, biến thách thức khí hậu thành dòng vốn dài hạn; dịch vụ tài chính xuyên biên giới cho hành lang Đông - Tây với định danh điện tử, vận đơn xanh, thanh toán quốc tế và giám sát rủi ro theo chuẩn mực toàn cầu.

4 trụ cột này sẽ tạo thành dòng chảy liên kết hàng hóa, dữ liệu, vốn và bảo hiểm, hình thành chuỗi giá trị khép kín cho trung tâm tài chính, đặt Đà Nẵng trong cụm động lực miền Trung – Bắc Trung Bộ, từ Thanh Hóa đến Quảng Ngãi, nơi quy mô thị trường dịch vụ tài chính đủ lớn nhờ hạ tầng cảng, sân bay, đường bộ và hành lang kinh tế liên thông.

Phát huy nội lực, tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng TTTC quốc tế Việt Nam

TS. Jochen Biedermann, Giám đốc điều hành Liên minh các TTTC quốc tế cho rằng, bên cạnh sự điều phối tập trung và cách tiếp cận hợp tác giữa Đà Nẵng và TPHCM, cần duy trì cạnh tranh lành mạnh giữa hai đô thị. Việt Nam, với dân số trẻ, năng động, hoàn toàn có thể phát triển nhiều TTTC song song. Thực tiễn quốc tế cho thấy nhiều quốc gia như Trung Quốc, Hoa Kỳ, UAE, Nhật Bản hay Australia đều tạo dựng thành công các TTTC chuyên môn hóa, trong đó các thành phố quy mô vừa và nhỏ thường mang lại ý tưởng đổi mới, chi phí hợp lý và môi trường làm việc linh hoạt.

Theo ông Biedermann, Việt Nam cần nguồn vốn để tài trợ cho tăng trưởng, song phát triển nội lực mới là yếu tố quyết định để xây dựng hệ sinh thái tài chính bền vững. Kinh nghiệm từ Trung Quốc cho thấy, mặc dù vốn nước ngoài ban đầu chảy qua Hong Kong (Trung Quốc), nhưng động lực lớn nhất của hệ thống tài chính lại đến từ các định chế trong nước như Tencent, Ant hay hệ thống ngân hàng nội địa – những lực lượng góp phần thúc đẩy tài chính toàn diện đến tận vùng nông thôn.

Đối với Việt Nam, việc phổ cập dịch vụ tài chính số, từ chuyển tiền, tiết kiệm đến cho vay và đầu tư... sẽ là động lực thúc đẩy kinh tế, đồng thời mở ra cơ hội để doanh nghiệp tài chính số trong nước vươn ra thị trường quốc tế, theo xu hướng chung của nhiều quốc gia châu Á.

Ông cũng lưu ý kết nối quốc tế đóng vai trò quan trọng. Trong khi TPHCM đã làm tốt khâu này, Đà Nẵng cần tiếp tục cải thiện để đạt chuẩn toàn cầu, bởi hiện mới dừng ở kết nối khu vực. Việc Chính phủ đẩy nhanh dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được đánh giá sẽ tạo lợi thế chiến lược cho các trung tâm kinh tế phía Nam.

Ở góc nhìn khác, ông Damian Hickey, Giám đốc Khu vực Đông Nam Á, Viện Tony Blair vì sự thay đổi toàn cầu cho rằng, để tối đa hóa hiệu quả, cơ quan quản lý TTTC quốc tế của Việt Nam cần xác định đối tác chiến lược, huy động sự tham gia của khu vực tư nhân, bảo đảm phối hợp liên ngành và truyền đi thông điệp nhất quán tới cộng đồng quốc tế.

Làm được điều này, Việt Nam không chỉ xây dựng một TTTC cạnh tranh, mà còn định vị TTTC quốc tế như cửa ngõ đáng tin cậy cho dòng vốn xuyên biên giới, đổi mới sáng tạo và tăng trưởng bền vững.