Giá gạo Việt Nam đang thấp so với các nước xuất khẩu khác

Nhu cầu nhập khẩu gạo trên thị trường thế giới trong thời gian qua giảm do có ít khách hàng tham gia giao dịch trước, trong và sau Tết Nguyên Đán. Tại Việt Nam, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng như các nhà cung ứng không tích cực mua vào. Điều này dẫn đến giá gạo giảm mạnh và đang thấp nhất so với các nước xuất khẩu gạo khác.

Thị trường gạo sắp khởi sắc trở lại

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), ngày 24/02, gạo loại 5% tấm thường của Việt Nam có giá 394 USD/tấn. Trong khi đó gạo cùng loại của Thái Lan là 415 USD/tấn, Ấn Độ là 406 USD/tấn.

Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Phước Thành 4 (Phước Thành 4) – người có thâm niên trong ngành gạo cho biết, giá gạo 5% tấm thường (gạo cấp thấp) của Việt Nam đang thấp nhất so với gạo cùng loại của các nước, do nhiều nguyên nhân.

Thứ nhất, năm vừa qua (2024), giá gạo Việt Nam luôn đứng mức cao nhất so với các nước xuất khẩu khác, thời gian này tương đối kéo dài và phân khúc gạo cấp thấp trước đây Việt Nam cũng ít bán, chủ yếu bán cho Bulog (Indonesia) và một số nước như Cuba, Châu Phi...

Năm 2024, Bulog mua rất nhiều loại gạo này và khi Ấn Độ mở cửa xuất khẩu lại, họ quay sang mua của Ấn Độ. Mặt khác, tồn kho gạo cũng còn khá cao nên họ có chủ trương chờ giá xuống nữa mới mua vào. Trong khi đó Việt Nam rơi vào kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng như các nhà cung ứng không tích cực mua vào khiến giá gạo xuống thấp. Đây là phân khúc Việt Nam không có nhiều, giá trị không cao. Chiếm khoảng 20% trong tổng lượng gạo xuất khẩu của cả nước.

Thứ hai, đối với gạo thơm (OM18 và DT8 …) thị trường xuất khẩu chính là Philippines. Vừa qua thị trường này có thanh tra giá gạo và trong lúc thanh tra các thương nhân Philippines đã dừng mua gạo Việt Nam, thời gian lại rơi vào kỳ nghỉ Tết Nguyên Đán.

Thứ ba, nguồn gạo chính của các nước xuất khẩu là vụ Đông Xuân. Thái Lan và Myanmar thu hoạch trước Việt Nam một tháng, Campuchia thu hoạch trước Việt Nam khoảng 20 ngày, trong thời điểm đó Việt Nam chưa thu hoạch vụ Đông Xuân, và giá gạo Việt Nam vẫn còn giá cao nên khách hàng chuyển qua mua gạo của các nước trên.

“Gạo Việt Nam đang rất thấp và đang trở về mức giá của năm 2020 và 2021. Các thương nhân muốn quay lại Việt Nam, nhưng có muốn quay lại họ cũng phải một thời gian. Cụ thể là sau khi ký hợp đồng mua gạo xong phải chờ từ 20 ngày đến 01 tháng mới nhận hàng xong, khi đó mới có thể mua gạo Việt Nam”, ông Thành nói.

Phải bình ổn giá gạo trong nước để bà con an tâm sản xuất

Theo ông Thành, năm qua Việt Nam xuất khẩu với khối lượng lớn nên tồn kho không còn bao nhiêu. Các doanh nghiệp không lỗ tồn kho nhiều, nếu có cũng không đáng kể. Tuy nhiên, với các doanh nghiệp đã mua đón đầu vụ Đông Xuân có lẽ sẽ lỗ. Công ty Phước Thành 4 cũng mua gạo Đông Xua sớm nên cũng lỗ.

“Giá gạo xuất khẩu tăng, giảm là chuyện bình thường, mấy năm vừa rồi giá gạo tăng cao doanh nghiệp có lời, nay giá gạo giảm thì bị lỗ, thời gian sau giá gạo tăng lên sẽ có lợi nhuận. Đây là việc hết sức bình thường trong kinh doanh. Vấn đề quan trọng nhất bây giờ là phải bình ổn giá gạo trong nước để cho bà con an tâm sản xuất” - Giám đốc Công ty Phước Thành 4 nhấn mạnh.

Hiện giá gạo OM18 và DT8 khoảng 12.000 đồng/kg gạo, giá xuất khẩu từ 480-500 USD/tấn. Thời điểm giá cao nhất là giá 17.000 đồng/kg, giá xuất khẩu từ 700-700 USD/tấn, so với bây giờ giảm khoảng 5.000 đồng/kg, tương đương 30%.

Năm 2024, giá gạo Việt Nam tăng trên 30%, hiện bây giờ giảm xuống 30% và quay trở về mức giá của năm 2021. Đây là phân khúc xuất khẩu lớn nhất và khoảng 60% trong tổng lượng gạo xuất khẩu của cả nước.

Hai loại gạo chất lượng cao là dòng gạo ST và gạo Japonica chiếm khoảng 20%. Giá gạo Japonica đang dao động quanh mức 20.000 đồng/kg, tương đương 800 USD/tấn. Trong khi đó giá gạo ST đang dao động quanh mức 25.000 đồng/kg, giá xuất khẩu khoảng 1.000 USD/tấn.

“Vụ Đông Xuân đang thu hoạch khoảng 30-40% diện tích. Khi vụ Đông Xuân thu hoạch rộ chắc chắn các doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế sẽ đẩy mạnh mua vào để tồn kho và dành đấu trộn gạo vụ Hè Thu. Nếu không mua đến khi hết vụ sẽ không còn gạo đẹp để mua và Phước Thành 4 cũng đang tập trung mua vào” - ông Thành cho biết.

Khách Trung Quốc quay lại mua nhiều hơn so với năm ngoái

Chia sẻ về thị trường gạo xuất khẩu, ông Lê Anh Nam, Phó Tổng Giám đốc Kinh doanh Công ty Cổ phần Lương thực A An - Tập đoàn Tân Long cho biết, bây giờ nhà nhập khẩu đang có nhiều sự lựa chọn từ các nguồn cung gạo đến từ Ấn Độ, Thái Lan, Myanmar. Họ đang ép giá gạo Việt Nam nhất là các thương nhân đến từ Philippines, vì họ kỳ vọng vào thu hoạch rộ giá gạo có thể giảm thêm.

“Nếu giá gạo xuống thấp quá doanh nghiệp sẽ trữ hàng lại, chưa vội bán chờ giá lên bán sau cũng được. Vì hiện nay phần lớn khách mua đã chốt đơn hàng từ trước Tết và ra Tết một đoạn rồi. Bây giờ họ chỉ nhận hàng chứ chưa chốt mua mới, còn doanh nghiệp đang mua gạo để giao các hợp đồng đã ký, trong giai đoạn này hầu như là không ai ký mới, vì nhà nhập khẩu kỳ vọng giá gạo Việt Nam sẽ còn giảm thêm nữa” - ông Nam nói.

Theo ông Nam, thị trường gạo Việt Nam đang trong tình trạng chững lại, vì “nhà nhập khẩu kỳ vọng giá gạo giảm thêm mới chịu mua, còn doanh nghiệp kỳ vọng giá tăng mới bán”. Trong điều kiện giá lúa gạo như hiện nay, các doanh nghiệp đang tăng mua vào để dự trữ chờ giá tốt, vì giá xuống thì cũng phải tăng trở lại. So với các năm qua, đây là mức giá thấp nhất và mọi người tin rằng khi hết vụ Đông Xuân giá gạo sẽ bật lại. Bên cạnh những doanh nghiệp mua dự trữ thì cũng có những doanh nghiệp chốt được những đơn hàng khi nếu thấy giá xuất hợp lý.

“Vụ Đông Xuân – vụ lúa chính trong năm nguồn cung dồi dào nên giá lúa gạo thường giảm, nhưng nếu có nhà nhập khẩu đưa ra mức giá phù hợp cân đối có lãi mình cũng sẽ bán. Bên cạnh đó, công ty cũng mua dự trữ trong kho để chờ giá lên. Năm nay giá gạo của Việt Nam thấp nên khách Trung Quốc quay lại mua nhiều hơn so với năm ngoái nên có sự khác biệt hơn” - Phó Tổng Giám đốc Kinh doanh Công ty Cổ phần Lương thực A An chia sẻ.