Sức mạnh mềm Việt Nam: Bản sắc, niềm tin và tầm ảnh hưởng mới

Tại Diễn đàn “Thời khắc Việt 2025” với chủ đề “Sức mạnh mềm Việt Nam: Lợi thế – Thách thức – Triển vọng” diễn ra ngày 13/11 tại TP. Hồ Chí Minh, do Quỹ Hòa bình và Phát triển TP. Hồ Chí Minh (HPDF) tổ chức. Sự kiện quy tụ nhiều chuyên gia, nhà nghiên cứu, doanh nhân và nghệ sĩ, cùng bàn luận về cách Việt Nam có thể xây dựng và lan tỏa sức mạnh mềm trong kỷ nguyên hội nhập toàn cầu.

Sức mạnh mềm – công cụ định hình vị thế quốc gia

Trong thời đại toàn cầu hóa, “sức mạnh mềm” (soft power) trở thành yếu tố trung tâm trong việc lý giải cách các quốc gia gây ảnh hưởng không bằng vũ lực hay sức mạnh vật chất, mà bằng sức hấp dẫn của văn hóa, giá trị và tầm nhìn phát triển.

Tại diễn đàn, các diễn giả đã phân tích tiến trình hình thành khái niệm này và những hướng tiếp cận khác nhau trên thế giới – từ việc tận dụng văn hóa đại chúng, giá trị xã hội cho đến tinh thần sáng tạo hay định hướng phát triển bền vững. Câu hỏi lớn được đặt ra: “Sức mạnh mềm của Việt Nam có thể được hiểu, được kể và lan tỏa như thế nào trong thời khắc hiện tại?”.

Bài học từ Nhật Bản và “quyền lực manga”

Ông Kunio Takahashi, Phó Chủ tịch Viện Chiến lược Quốc tế, Viện Nghiên cứu Nhật Bản (Japan Research Institute, Ltd.) chia sẻ, “anime” và “manga” là minh chứng điển hình cho sức mạnh mềm của Nhật Bản.

“Rất nhiều người nước ngoài bắt đầu yêu mến Nhật Bản thông qua truyện tranh hoặc phim hoạt hình. Một số thậm chí học tiếng Nhật, du lịch để thăm ‘thánh địa manga’ - những địa điểm trong truyện,” ông nói.

Theo báo cáo của Parrot Analytics (New Zealand) và Hiệp hội Hoạt hình Nhật Bản (AJA), năm 2023, ngành hoạt hình Nhật đạt doanh thu toàn cầu 19,8 tỷ USD, trở thành một trụ cột trong chiến lược công nghiệp quốc gia.

Tương tự, Hàn Quốc cũng tận dụng “làn sóng Hallyu” với phim truyền hình, âm nhạc và mỹ phẩm để lan tỏa hình ảnh đất nước. Ông Takahashi khuyến khích Việt Nam quan sát kỹ “những yếu tố khiến người nước ngoài yêu mến Việt Nam - có thể là phong cảnh, ẩm thực hay tinh thần con người”.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo mặt trái của sức mạnh mềm: “Khi con người bị dẫn dắt một cách vô thức để ủng hộ một quốc gia nào đó, điều này có thể trở nên nguy hiểm - đặc biệt trong bối cảnh Internet và trí tuệ nhân tạo phát triển mạnh mẽ”.

Từ Áo dài đến Y tế - mũi nhọn mới của sức mạnh mềm Việt Nam

Theo NTK Sĩ Hoàng, sức mạnh mềm của Việt Nam chính là bản sắc, lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết. Những yếu tố như áo dài, tiếng Việt, ca dao, âm nhạc đã trở thành “lá chắn mềm” bảo vệ dân tộc qua nhiều thế hệ.

“36 năm gắn bó với áo dài, tôi nhận ra sức mạnh mềm của Việt Nam nằm trong cái đẹp biết chạm vào trái tim. Áo dài không chỉ là trang phục, mà là ngôn ngữ văn hóa. Khi người phụ nữ Việt khoác lên mình tà áo dài, thế giới cảm nhận được sự duyên dáng, tự trọng và hiền hòa của dân tộc,” NTK Sĩ Hoàng chia sẻ.

Ông cho rằng trong thời đại hội nhập, sức mạnh mềm Việt Nam cần được thể hiện qua ẩm thực, du lịch, thời trang, điện ảnh và nghệ thuật, nhưng luôn dựa trên nền tảng “nhân nghĩa, hiếu hòa, bao dung”.

Còn theo Thiếu tướng, PGS,TS. Nguyễn Hồng Sơn, nguyên Giám đốc Bệnh viện Quân y 175, Phó Chủ tịch HPDF, nhận định y khoa và y tế đang nổi lên như một lĩnh vực tiềm năng để trở thành mũi nhọn của sức mạnh mềm Việt Nam.

Ông cho rằng, trong những giai đoạn khó khăn nhất, ngành y đã thể hiện năng lực chuyên môn, bản lĩnh và tinh thần nhân đạo, tiêu biểu là thành công trong ứng phó đại dịch COVID-19 được quốc tế đánh giá cao.

Từ phẫu thuật ghép tạng đến sức khỏe sinh sản, y học Việt Nam đã cho thấy bước tiến lớn trong hội nhập và hợp tác quốc tế. Việc triển khai bệnh viện dã chiến Quân y tại Nam Sudan trong khuôn khổ lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hiệp Quốc là minh chứng rõ nét cho “sức mạnh mềm nhân đạo” - chia sẻ thay vì đối đầu.

“Việt Nam có đầy đủ cơ sở để trở thành trung tâm y tế hàng đầu khu vực, góp phần định hình một hình mẫu sức mạnh mềm đặc sắc – nhân văn, chuyên môn và trách nhiệm quốc tế”, ông Sơn khẳng định.

Niềm tin – nền tảng của thương hiệu quốc gia

Ông Võ Quang Huệ, Chủ tịch FoundryAI Việt Nam, nguyên Tổng Giám đốc Bosch Việt Nam, cho rằng trong kỷ nguyên mới, quyền lực không còn đo bằng kinh tế hay quân sự, mà bằng niềm tin, sự tôn trọng và cảm hứng mà quốc gia tạo ra.

Theo Reputation Lab (Thụy Sĩ), Việt Nam là quốc gia duy nhất ở Đông Nam Á không tụt hạng về danh tiếng quốc gia trong năm 2025 cho thấy hình ảnh Việt Nam ngày càng hấp dẫn hơn trên trường quốc tế.

Ba trụ cột của sức mạnh mềm Việt Nam được ông Huệ nhấn mạnh gồm: Cộng đồng người Việt trong và ngoài nước – những “đại sứ không cần bổ nhiệm”; Bản sắc văn hóa truyền thống hòa cùng sáng tạo đương đại; Thể chế minh bạch, nhất quán – nền tảng của niềm tin quốc gia.

Ông kêu gọi cùng chung tay xây dựng thương hiệu “Trust in Vietnam”, coi niềm tin là cốt lõi của danh tiếng quốc gia và là “chìa khóa” để Việt Nam khẳng định vị thế trong khu vực và thế giới.

Lan tỏa bản sắc Việt trong thời khắc toàn cầu

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, sức mạnh mềm không chỉ là biểu hiện của bản sắc dân tộc, mà còn là động lực để Việt Nam vươn lên khẳng định vị thế và lan tỏa giá trị Việt trên bản đồ thế giới.

Vì vậy, Diễn đàn Thời khắc Việt 2025 không chỉ là dịp để chia sẻ tri thức và hiểu biết, mà còn là hành trình tiếp nối niềm tin: vốn quý nhất của Việt Nam là con người Việt - nền tảng của mọi sức mạnh mềm.

Diễn đàn đã mở ra nhiều góc nhìn đa chiều về việc xây dựng và phát huy sức mạnh mềm - từ văn hóa, nghệ thuật, y tế đến công nghệ. Mỗi lĩnh vực, mỗi con người đều có thể trở thành “hạt nhân lan tỏa” hình ảnh Việt Nam hiện đại, thân thiện và đáng tin cậy, lan tỏa ảnh hưởng tích cực của Việt Nam ra thế giới, thúc đẩy thương hiệu quốc gia Việt Nam, để chung tay xây dựng vị thế và hình ảnh Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới.