Doanh nghiệp Việt cần làm gì trước thuế đối ứng 20% từ Mỹ?

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ và chính sách bảo hộ thương mại gia tăng, mức thuế đối ứng 20% từ Hoa Kỳ đã chính thức có hiệu lực từ đầu năm 2025, trở thành lực cản lớn đối với hàng loạt ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Chi phí gánh nặng và nguy cơ mất đơn hàng

Theo ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch HUBA, các ngành như dệt may, giày dép, thủ công mỹ nghệ, gỗ nội thất, thủy hải sản và nông sản đều chịu ảnh hưởng nặng nề từ chính sách thuế mới. Hoa Kỳ vốn là thị trường chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu xuất khẩu của Việt Nam, do đó, bất kỳ thay đổi nào trong chính sách thương mại từ Mỹ đều tác động dây chuyền đến hoạt động sản xuất – đơn hàng – việc làm. “Doanh nghiệp phải chủ động thích nghi với bối cảnh mới, đẩy mạnh liên kết ngành, khai thác thị trường thay thế và giảm thiểu phụ thuộc vào một thị trường duy nhất”, ông Hòa nhấn mạnh.

Còn theo Tiến sĩ Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế, mức thuế đối ứng 20% mà Hoa Kỳ áp dụng với hàng hóa Việt Nam chỉ là mức trung bình; thực tế, mỗi ngành hàng đang gánh chịu tổng thuế rất khác nhau, tùy thuộc vào đặc thù sản phẩm và các dòng thuế hiện hành.

Cụ thể, ngành dệt may đang phải đối mặt với tổng thuế lên tới 37,9%, giày dép khoảng 33%, trong khi các mặt hàng như thủ công mỹ nghệ và nội thất gỗ còn chịu mức thuế cao hơn mức bình quân. Với quy mô xuất khẩu lớn sang thị trường Mỹ, chính sách này được dự báo sẽ khiến doanh nghiệp Việt Nam phải gánh thêm chi phí lên tới 25–30 tỷ USD mỗi năm, tạo áp lực nặng nề lên chuỗi cung ứng, giá thành sản phẩm và khả năng cạnh tranh toàn cầu. Trong bối cảnh đó, việc sớm có giải pháp ứng phó tổng thể là yêu cầu cấp bách để đảm bảo ổn định sản xuất và duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu.

Thực tế thị trường cho thấy khó khăn đã hiện hữu, ông Phan Minh Thông - Chủ tịch Phúc Sinh Group, chia sẻ: “Nếu như trước đây, mỗi ngày chúng tôi xuất vài chục container thì hiện tại nhịp độ này đã chậm lại đáng kể. Năm 2025–2026 sẽ chứng kiến lượng xuất khẩu vào Mỹ giảm mạnh”.

Trong khi đó, ông Phùng Quốc Mẫn, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM, nhận định:“Thuế đối ứng từ Mỹ là lời cảnh tỉnh về sự phụ thuộc vào một thị trường. Doanh nghiệp cần tái cấu trúc toàn diện, đa dạng hóa thị trường, nâng cao năng lực quản trị và kiểm soát chi phí để tăng sức chống chịu”.

Giải pháp ứng phó: Đổi mới chiến lược và khai thác thị trường ngách

Trước những rủi ro gia tăng từ môi trường thương mại toàn cầu và tác động trực tiếp từ thuế đối ứng 20% của Hoa Kỳ, các chuyên gia kinh tế và lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam đã thống nhất nhiều giải pháp chiến lược nhằm giữ vững vị thế xuất khẩu và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Trong đó, ưu tiên hàng đầu là đàm phán lại hợp đồng xuất khẩu để chia sẻ chi phí phát sinh với đối tác, giúp duy trì đơn hàng và dòng tiền ổn định. Đồng thời, doanh nghiệp cần tăng tỷ lệ nội địa hóa, tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc xuất xứ để tránh các rủi ro về điều tra gian lận thương mại và phòng vệ từ các thị trường lớn. Việc tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt với EU, Nhật Bản, Australia… sẽ giúp mở rộng thị trường và tận dụng ưu đãi thuế quan.

Song song đó, phát triển sản phẩm mới, hướng vào phân khúc cao cấp hoặc thị trường ngách, được xem là giải pháp thích nghi thông minh trước biến động tiêu dùng. Cuối cùng, chuyển đổi số và tự động hóa sản xuất được nhấn mạnh là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp tăng năng suất, giảm chi phí dài hạn và tiến tới phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Chính sách thuế đối ứng 20% từ Mỹ là một “phép thử” sức bền của doanh nghiệp Việt trong thời kỳ hội nhập sâu rộng. Trong khó khăn, nếu có thể biến thách thức thành cơ hội, nâng cao nội lực và đa dạng hóa thị trường, thì không chỉ giúp doanh nghiệp vượt qua khủng hoảng trước mắt mà còn tạo nền móng cho tăng trưởng dài hạn.