Đổi mới sáng tạo giữ vai trò động lực tăng trưởng trong chiến lược phát triển doanh nghiệp

Đổi mới sáng tạo giúp doanh nghiệp gia tăng sức cạnh tranh

Theo các chuyên gia, việc không ngừng cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm và áp dụng mô hình kinh doanh sáng tạo giúp doanh nghiệp gia tăng sức cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và thị trường quốc tế.

Các chuyên gia nhận định, đổi mới sáng tạo (ĐMST) được xem là "động lực tăng trưởng", yếu tố then chốt tạo nên các thương hiệu tỷ đô toàn cầu như Apple, Samsung, Google... Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc đầu tư cho Nghiên cứu và Phát triển (R&D) còn khá khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 0,4% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), thấp hơn đáng kể so với các nước trong khu vực như Thái Lan (1,3%), Singapore (2,2%), hay Trung Quốc (2,64%).

Qua khảo sát định kỳ hàng năm cho thấy, nhận thức của doanh nghiệp Việt Nam về vai trò của thương hiệu đã tăng lên đáng kể, phần lớn các doanh nghiệp đều xác định rõ rằng việc xây dựng thương hiệu là một yêu cầu thiết thực và cần được triển khai một cách bài bản.

Theo PGS. TS. Nguyễn Quốc Thịnh - Giảng viên cao cấp Trường Đại học Thương mại, thành viên Ban Chuyên gia của Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam, doanh nghiệp cần đầu tư vào quá trình đổi mới toàn diện, từ nghiên cứu phát triển đến quản trị, vận hành và chăm sóc khách hàng nhằm tạo ra giá trị khác biệt và phát triển bền vững.

“Chúng ta phải có nhận thức đúng đắn về vai trò, ý nghĩa sự cần thiết của xây dựng, phát triển thương hiệu trong hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư. Thứ hai, phải hiểu rằng trong bối cảnh hội nhập sâu rộng thì cạnh tranh rất khốc liệt và sản xuất cung ứng những hàng hóa, dịch vụ gì thì phải do nhu cầu của thị trường. Muốn làm việc đó thì các doanh nghiệp cần phải có nghiên cứu rất sâu về nhu cầu về thị hiếu của thị trường, của khách hàng...

Bên cạnh đó, các hàng hóa sản xuất ra phải cạnh tranh và dịch vụ hậu mãi phải tốt. Văn hóa của kinh doanh, chăm sóc khách hàng phải thể hiện đạo đức kinh doanh, đạo đức của các doanh nghiệp”, PGS. TS. Nguyễn Quốc Thịnh nêu quan điểm.

Theo các chuyên gia, việc xây dựng thương hiệu cấp bách hơn bao giờ hết khi nhiều cánh cửa ra thị trường thế giới được mở qua các hiệp định thương mại tự do (FTA). Trong bối cảnh nhiều thị trường phát triển ngày càng quan tâm đến thúc đẩy phát triển thương mại gắn với phát triển xanh, phát triển bền vững thông qua các chính sách ưu đãi và hỗ trợ doanh nghiệp, Việt Nam cần có chiến lược thích ứng.

“Một sản phẩm sản xuất ra, cung ứng, chất lượng như truyền thống nhưng hiện nay, đòi hỏi thêm tương tác tức thời tới thị trường, tới khách hàng, công nghệ số hoàn toàn có thể cho phép chúng ta làm. Thứ hai, gắn với xu thế xanh, tức là những giải pháp kèm theo sản phẩm, những đặc tính, những giải pháp cho người tiêu dùng tin rằng, cảm nhận được và khi người ta dùng thì đúng như thế.

Tất cả xu hướng mới, người ta hay nói một chữ xanh nhưng nói đầy đủ là xanh, an toàn, nhân văn. Các tầng lớp trung lưu, lớp trẻ, người ta lại còn đòi hỏi một chút là cá tính hóa”, TS Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cho hay.

ĐMST vừa là thách thức, vừa là cơ hội, quyết định sự thịnh vượng của doanh nghiệp

Ông Hoàng Minh Chiến, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (XTTM), Bộ Công Thương, nhấn mạnh tại Diễn đàn Quốc tế Thương hiệu Quốc gia Việt Nam 2025: "Xác định ĐMST là con đường tất yếu, chúng ta cần nhìn nhận thẳng thắn về mức đầu tư R&D hiện tại và có chiến lược quốc gia mạnh mẽ hơn để thúc đẩy. ĐMST vừa là thách thức, vừa là cơ hội, quyết định sự thịnh vượng của doanh nghiệp, của Quốc gia".

Điểm sáng là các doanh nghiệp đạt Thương hiệu Quốc gia (THQG) Việt Nam đang thể hiện vai trò tiên phong khi chi trung bình 2,62% doanh thu cho R&D, cao hơn nhiều so với mức trung bình 1,6% của doanh nghiệp Việt Nam nói chung. 100% doanh nghiệp THQG có bộ phận R&D và 85% có sản phẩm mới ra mắt trong năm 2022-2023. Đây là minh chứng cho thấy, muốn ĐMST thành công, trước hết cần nhận thức đúng và cam kết đầu tư ở tầm quốc gia và doanh nghiệp.

Doanh nghiệp không thể ĐMST hiệu quả nếu đơn độc. Kinh nghiệm từ Hàn Quốc cho thấy vai trò quan trọng của một hệ sinh thái hỗ trợ bài bản. Ông Bok Dug Gyou, Phó Giám đốc KOTRA (Cơ quan Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Hàn Quốc) Hà Nội, cho biết Hàn Quốc thành công nhờ hệ thống hỗ trợ đa dạng từ Chính phủ: tài chính (ví dụ: phiếu xuất khẩu - Export Voucher), tiếp thị toàn cầu (mạng lưới KOTRA), phát triển thiết kế (Viện KIDP), R&D (các Khu công nghệ - Korea Technopark), phát triển nguồn nhân lực...

"Ở Hàn Quốc, việc hỗ trợ đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp tập trung nhiều hơn vào việc gián tiếp hỗ trợ các hoạt động phát triển công nghệ, thiết kế và marketing mang tính chủ động và tự chủ của doanh nghiệp," ông Bok chia sẻ. Ông nhấn mạnh việc tạo cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam tiếp xúc thị trường toàn cầu qua triển lãm, xúc tiến thương mại là cách hiệu quả để họ tự nhận thấy sự cần thiết phải đổi mới.

"Cần tổ chức nhiều hơn nữa các đoàn xúc tiến thương mại, tham gia triển lãm quốc tế để các doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội gặp gỡ các doanh nghiệp cạnh tranh nước ngoài", ông gợi ý.

Từ kinh nghiệm quốc tế, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần xây dựng các cơ chế hỗ trợ thực chất hơn, thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác giữa Nhà nước – Doanh nghiệp – Viện/Trường, và khuyến khích doanh nghiệp cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) chia sẻ, đổi mới sáng tạo đang là chìa khóa nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị sản phẩm hàng hóa, đồng thời tạo ra sự khác biệt bền vững trong môi trường kinh doanh toàn cầu cạnh tranh gay gắt hiện nay.

Theo ông Vũ Bá Phú, 3 trụ cột quan trọng để tạo bứt phá cho Thương hiệu Quốc gia bao gồm: Chất lượng - Đổi mới sáng tạo - Năng lực tiên phong. Đây cũng là kim chỉ nam mà thời gian tới Bộ Công Thương tiếp tục đẩy mạnh với các đơn vị liên quan./.