Thúc đẩy startup phát triển theo tiêu chuẩn ESG

Trong bối cảnh hiện nay, các tiêu chuẩn ESG ngày càng trở nên quan trọng đối với các doanh nghiệp để hướng tới chuyển đổi xanh. Xu hướng này không chỉ tập trung vào việc tối đa hóa lợi nhuận mà còn hướng tới các giá trị bền vững, phù hợp với nhu cầu ngày càng cao của thị trường về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Đối với các startup, việc đáp ứng được tiêu chuẩn ESG có thể mở ra nhiều cơ hội để phát triển.

Hiện nay, nhiều nhà đầu tư đặc biệt quan tâm tới tiêu chí ESG khi rót vốn vào các doanh nghiệp khởi nghiệp. Theo một báo cáo của Tập đoàn Bloomberg, quy mô quỹ ESG toàn cầu ước tính đạt 30.000 tỷ USD trong năm 2025 và có thể lên tới 40.000 tỷ USD vào năm 2050.

Nếu phát triển doanh nghiệp theo đúng tiêu chuẩn ESG, các startup Việt hoàn toàn có khả năng thu hút nguồn vốn từ các ngân hàng, các quỹ đầu tư trong và ngoài nước. Khi khởi nghiệp trong một môi trường cạnh tranh khốc liệt, việc doanh nghiệp thể hiện cam kết mạnh mẽ với các vấn đề môi trường và xã hội giúp thu hút sự chú ý từ khách hàng và nhà đầu tư, tạo điểm khác biệt so với đối thủ. Từ đó, giúp nâng cao uy tín và thương hiệu của startup.

Bên cạnh đó, việc tích hợp ESG vào mô hình kinh doanh giúp tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa nguồn lực. Chẳng hạn, các giải pháp bền vững như tiết kiệm năng lượng hay tối ưu hóa chuỗi cung ứng không chỉ giảm tác động tiêu cực đến môi trường mà còn giúp giảm chi phí hoạt động.

Mặc dù đem lại nhiều lợi ích, nhưng hiện nay xu hướng này vẫn chưa được phổ biến với nhiều startup Việt. Theo một thống kê của Viện Kinh tế và phát triển doanh nghiệp, có tới 39% doanh nghiệp chưa biết về khái niệm ESG.

Thống kê của Bộ Khoa học và Công nghệ cũng cho thấy, dù Việt Nam hiện có hơn 4.000 startup, nhưng chỉ có khoảng 7% trong số này đang đầu tư theo hướng bền vững. Đây là một con số khiêm tốn so với những lợi ích mà các startup có được khi chuyển đổi xanh.

Một trong những khó khăn lớn nhất mà các startup gặp phải là vấn đề về nguồn vốn. Có những quỹ đầu tư chỉ muốn tập trung hỗ trợ cho các doanh nghiệp thực hành tốt về ESG, nhưng các startup lại chưa thể đáp ứng. Chia sẻ tại Diễn đàn ESG tổ chức vào ngày 23/4 vừa qua, TS. Mạc Quốc Anh (Viện trưởng Viện Kinh tế và phát triển doanh nghiệp) cho biết nguồn vốn quốc tế vào ESG đang có dấu hiệu tăng trưởng tích cực, nhưng mới chỉ tập trung vào các doanh nghiệp lớn, còn các doanh nghiệp SME thì chưa đủ năng lực tiếp cận.

Ngoài ra, hiện nhiều doanh nghiệp SME, trong đó có các startup, đang loay hoay tìm cách đăng ký để được hỗ trợ nguồn vốn ESG vì thiếu các cơ chế chính sách rõ ràng. Ngân hàng sẽ ưu tiên lựa chọn đầu tư cho những dự án của doanh nghiệp lớn để giảm thiểu rủi ro. Ngược lại, các doanh nghiệp khởi nghiệp sẽ mang nhiều yếu tố rủi ro hơn, thậm chí không có tài sản đảm bảo, khiến dự án của họ bị từ chối rót vốn.

Để giải quyết vấn đề này, ông Mạc Quốc Anh đã đưa ra một số kiến nghị. Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã có nhiều chính sách để các doanh nghiệp SME dễ dàng tiếp cận nguồn vốn xanh hơn. Nhưng để đảm bảo sự tin tưởng giữa hai bên, ông đề xuất ngân hàng cho vay xanh với hình thức bảo lãnh theo tỷ lệ 30-50%.

Bên cạnh đó, ông cho rằng tiêu chí ESG cho startup cần được “nới lỏng” và rút ngắn hơn, giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp. Khi các nhà đầu tư bớt khắt khe hơn trong việc đánh giá thực hành ESG tại các doanh nghiệp SME, sẽ có nhiều hơn các startup mạnh dạn chuyển đổi.

Đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp, ông cũng đề xuất các startup cần chủ động nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của ESG để đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của thị trường.