Tôm, cá tra vướng “thuế kép” tại Mỹ, kim ngạch xuất khẩu năm 2025 dự báo sụt giảm

Mỹ áp thuế cao, lo ngại “thuế chồng thuế” ảnh hưởng đến thủy sản Việt Nam

Báo cáo về tình hình hoạt động của ngành thủy sản Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025 tại họp báo Vietfish 2025, bà Lê Hằng – Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết: Trong tháng 7/2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt gần 1 tỷ USD, cho thấy tín hiệu khả quan hơn so trước khi có thuế đối ứng từ Mỹ.

Hiện nay, nhiều quốc gia đang đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường Mỹ trước thời điểm thuế đối ứng có hiệu lực. Nguyên nhân là việc áp thuế không chỉ ảnh hưởng đến thị trường Mỹ mà còn tác động đến nhu cầu của các thị trường liên quan như Trung Quốc, EU… Trong tháng 7, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc tăng gần 32% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính chung 7 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang thị trường này đạt 1,3 tỷ USD, tăng hơn 43% so với cùng kỳ. Trong khi đó, xuất khẩu thủy sản vào Mỹ trong tháng 7 và 7 tháng đầu năm vẫn tăng khoảng 10%, đạt trên 1,5 tỷ USD.

“Theo thông báo mới nhất từ Nhà Trắng, Mỹ áp thuế nhập khẩu 20% với một số mặt hàng từ Việt Nam, trong đó có thủy sản. Tuy nhiên, Tổng thống Trump úp mở rằng “các quốc gia vẫn còn cơ hội đàm phán và có thể có những điều chỉnh”, nên Việt Nam vẫn kỳ vọng vào một mức thuế khả quan hơn”, bà Hằng nói.

Tạm thời, mức thuế 20% hiện nay được xem là kịch bản không như mong đợi. Đặc biệt, ngành thủy sản Việt Nam – cụ thể là tôm và cá tra – đang chịu áp lực lớn do “thuế chồng thuế”. Đây là hai mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang Mỹ nhưng đều đang bị áp thuế chống bán phá giá.

Ngoài ra, mặt hàng tôm còn đang chịu thuế chống trợ cấp (CVD). Khi so sánh với các đối thủ cạnh tranh như Ecuador (thuế nhập khẩu 15%), Thái Lan (19%), Ấn Độ (25%), Philippines (19%) thì mức 20% của Việt Nam đang ở mức cao hơn, chưa kể thuế chồng thuế.

Theo bà Hằng, nếu chỉ xét riêng thuế nhập khẩu, tình hình chưa quá nghiêm trọng bởi Việt Nam vẫn có lợi thế về sản phẩm giá trị gia tăng, chất lượng và uy tín. Song, điều đang lo ngại đối với ngành hàng tôm Việt Nam là mức thuế chống bán phá giá sơ bộ Mỹ đang áp cho Stapimex và 22 doanh nghiệp tôm Việt Nam tham gia vào vụ kiện là 33,29%, nếu được giữ nguyên trong kết luận cuối cùng, cộng với thuế chống trợ cấp, tổng mức thuế có thể lên tới 56% – một con số cực kỳ đáng lo ngại. Điều này có thể khiến ngành tôm Việt Nam gần như mất thị trường Mỹ.

So sánh với các nước khác: Ecuador: thuế chống bán phá giá 20%, chống trợ cấp 3,78%; Ấn Độ: 29% và 5,78%; Indonesia: 3,9% và không bị áp thuế chống trợ cấp. Như vậy, tổng mức thuế của các nước này đều thấp hơn so với Việt Nam.

Cá tra ít áp lực hơn nhưng lợi nhuận vẫn bị ảnh hưởng, cá ngừ đối mặt khó khăn kép

Đối với cá tra, mặc dù cũng chịu thuế đối ứng 20%, nhưng mức độ cạnh tranh không cao do Việt Nam gần như là nước duy nhất cung cấp cá tra tại Mỹ. Mới đây, kết quả cuối cùng của đợt rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 20 (POR20) cho thấy 7 doanh nghiệp Việt Nam được áp mức thuế 0%, trong đó có Vĩnh Hoàn – doanh nghiệp đã thoát khỏi vụ kiện. Đây được xem là tín hiệu tích cực giúp ngành cá tra duy trì được thị phần tại thị trường Mỹ.

Với cá ngừ, Việt Nam phải cạnh tranh với Ecuador, Philippines, Indonesia – những nước có mức thuế đối ứng thấp hơn. Đồng thời, doanh nghiệp cá ngừ còn gặp trở ngại lớn từ Nghị định 37/2024/NĐ-CP, quy định cấm trộn nguyên liệu khai thác với nguyên liệu nhập khẩu, cũng như yêu cầu kích thước tối thiểu cá ngừ vằn phải từ 0,5m trở lên. Những quy định này gần như chặn đứng nguồn nguyên liệu cá ngừ phục vụ xuất khẩu sang Mỹ và EU, khiến ngành cá ngừ thêm khó khăn. Cá ngừ đã giảm xuất khẩu, và khả năng phục hồi trong thời gian tới được nhận định là rất khó khăn.

Thủy sản Việt Nam có thể đạt kim ngạch từ 9 – 9,2 tỷ USD trong năm 2025

Với những phân tích nêu trên, bà Hằng cho rằng kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2025 có thể sụt giảm nhẹ. Dù cá tra có thể duy trì thị phần, nhưng với thuế 20%, lợi nhuận của doanh nghiệp sẽ giảm. Một số đối tác truyền thống tại Mỹ có thể chia sẻ phần nào gánh nặng thuế quan, nhưng mức độ hỗ trợ không nhiều.

Trường hợp mức thuế chống bán phá giá đối với tôm vẫn giữ nguyên như sơ bộ, ngành tôm sẽ rất khó khăn. Ngành cá ngừ cũng không có nhiều hy vọng phục hồi. Do đó, dự báo kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2025 đạt khoảng 9 – 9,2 tỷ USD.

Nếu kết quả cuối cùng của mức thuế chống bán phá giá giảm mạnh so với dự kiến, kim ngạch có thể đạt mức 9,5 tỷ USD.

“Dù gặp bất lợi tại Mỹ, thị trường EU đang có tín hiệu tích cực với việc gỡ bỏ rào cản kỹ thuật cho các sản phẩm nuôi trồng như tôm, cá tra. Vấn đề còn lại chủ yếu nằm ở sản phẩm khai thác do thẻ vàng IUU. Ngoài ra, ngành thủy sản có thể tận dụng thêm cơ hội từ các thị trường mới như Brazil, Nhật Bản và các nước trong CPTPP. Trong đó, Nhật Bản vẫn là thị trường ổn định cho sản phẩm giá trị gia tăng của Việt Nam nhờ vào sự tin tưởng và hợp tác lâu dài từ các đối tác”, bà Hằng nhấn mạnh.