Xuất khẩu gạo cần chủ động đón cơ hội cuối năm

Gạo xuất khẩu giảm khoảng 50 USD/tấn

Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất – Thương mại Phước Thành IV cho biết, từ khi Philippines – thị trường truyền thống và lớn nhất của gạo Việt Nam – tuyên bố tạm ngừng nhập khẩu 60 ngày, giá lúa gạo trong nước đã sụt giảm rõ rệt. Hiện giá gạo xuất khẩu Việt Nam giảm từ 600.000 đồng - 1 triệu đồng/tấn. Các loại gạo được thị trường Philippines ưa chuộng như DT8, OM18 giảm khoảng 50 USD/tấn, tương đương 440 – 450 USD/tấn, tức giảm khoảng 1.000 đồng/kg.

Dù giá giảm, Phước Thành IV cùng một số doanh nghiệp vẫn duy trì mua vào bình thường. Ông Thành cho rằng, 60 ngày không phải khoảng thời gian dài và đây là giai đoạn quan trọng để doanh nghiệp chuẩn bị nguồn hàng cho các đơn hàng cuối năm. Ngược lại, một số đơn vị không có hợp đồng ngoại hoặc năng lực tài chính hạn chế đã ngừng mua, khiến thị trường thêm trầm lắng và giá lúa gạo trong nước giảm sâu.

“Giá lúa gạo giảm thời gian qua không chỉ vì Philippines ngừng nhập khẩu, mà chủ yếu do năng lực tài chính của nhiều doanh nghiệp chưa vững. Khi thị trường có biến động bất lợi, họ dừng hoặc giảm mua, kéo giá giảm theo. Nếu ngành hàng có nhiều doanh nghiệp tiềm lực kinh tế ổn định, duy trì mua vào đều đặn, thị trường nội địa sẽ ít biến động hơn”, ông Thành nhận định.

Theo ông, đây là thời điểm thuận lợi để doanh nghiệp có tài chính ổn định thu mua, bởi khi Philippines quay lại thị trường, giá sẽ không còn thấp. Vụ Hè Thu hiện đã thu hoạch hơn 60% diện tích, lượng còn lại dưới 40% nhưng tiến độ rải rác, nguồn cung không nhiều.

“Phước Thành IV đã mua vào từ hai tuần nay thay vì chờ đợi. Quan trọng là giữ bình tĩnh khi giao dịch để đạt mức giá tốt, để hạn chế rủi ro không vội vàng ký hợp đồng khi giá vừa nhích lên nhẹ, bởi thị trường ổn định trở lại có thể giúp giá tăng cao hơn”, ông Thành cảnh báo.

Xuất khẩu gạo và tín hiệu từ Philippines

Hiện giá gạo xuất khẩu đang ngang bằng giá thành sản xuất, khiến nông dân không có lãi. Tuy nhiên, vẫn có những yếu tố hỗ trợ giá gạo có thể hồi phục, như: vụ Hè Thu sắp kết thúc, lượng tồn kho không nhiều; Philippines chắc chắn sẽ quay lại nhập khẩu, bởi nước này thường đẩy mạnh nhập khẩu gạo vào các tháng cuối năm; các quốc gia ở châu Phi, Tây Á và Nam Á đã và đang nhập khẩu gạo Việt Nam với sản lượng lớn, giá cả cạnh tranh, tạo thêm động lực và sự đa dạng cho xuất khẩu gạo; cùng với sự tham gia của doanh nghiệp trong thu mua, giá gạo được dự báo sẽ sớm tăng trở lại, dù mức tăng cụ thể còn phụ thuộc vào tình hình tồn kho toàn cầu.

Theo thông tin Phước Thành IV nắm được, giá lúa tại Philippines đang tăng trở lại. Nếu mức tăng quá cao, Chính phủ nước này sẽ sớm mở cửa nhập khẩu để bình ổn thị trường, đồng nghĩa doanh nghiệp Việt có thể đón đơn hàng sớm hơn dự kiến.

“Ngay cả khi Philippines vẫn tuân thủ đúng lộ trình 60 ngày, cũng không phải vấn đề lớn, vì thời gian trôi qua nhanh. Giá gạo sẽ tăng dần từ nay đến cuối năm và trở lại mức trước khi có lệnh tạm dừng nhập khẩu, chứ không tăng sốc như giai đoạn Ấn Độ cấm xuất khẩu”, ông Thành dự báo.

Xuất khẩu gạo và mục tiêu 8 triệu tấn gạo trong năm 2025

Theo Bộ Công Thương, mục tiêu xuất khẩu gạo năm 2025 khoảng 8 triệu tấn, tương ứng kim ngạch 5,7 tỷ USD. Đây là chỉ tiêu nhằm vừa giữ vững thị trường truyền thống, vừa mở rộng sang Trung Đông, châu Phi và các khu vực tiềm năng khác.

Số liệu từ Cục Hải quan cho thấy, 8 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu 6,374 triệu tấn gạo, đạt 3,261 tỷ USD, tăng 3,7% về khối lượng so với cùng kỳ (đạt gần 80% kế hoạch năm), nhưng giảm 15,1% về kim ngạch. Như vậy, mục tiêu sản lượng trong tầm tay, song chỉ tiêu giá trị còn nhiều thách thức khi giá xuất khẩu hiện ở mức thấp.

Chiều ngày 10/9, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội nghị thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu và ổn định thị trường gạo. Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, gạo Việt không chỉ duy trì thị trường truyền thống, mà còn mở rộng sang Trung Đông, châu Phi, Tây Á. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo ngành không được chủ quan, cần đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu.

Nhằm thúc đẩy xuất khẩu, ổn định thị trường gạo, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đưa ra 5 nhóm giải pháp trọng tâm, gồm:

Một là, các bộ, ngành tiếp tục theo dõi, tham mưu giải pháp với thị trường Philippines, Indonesia và đẩy mạnh đàm phán mở rộng sang các khu vực tiềm năng.

Hai là, đề nghị Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước sớm hoàn thuế, cung cấp tín dụng và tăng dự trữ quốc gia.

Ba là, kiến nghị Chính phủ, Quốc hội xem xét cơ chế vốn ưu đãi, hỗ trợ logistics cho doanh nghiệp.

Bốn là, Hiệp hội ngành hàng tăng cường thông tin thị trường, vận động hội viên tuân thủ chính sách.

Năm là, doanh nghiệp duy trì chất lượng, nghiên cứu thị trường, quảng bá thương hiệu và chủ động tìm kiếm đối tác mới, đặc biệt tại châu Phi, Trung Đông, Nam Á.