Khai mở tiềm năng hydrogen xanh của Việt Nam

Sự kiện quy tụ hơn 100 chuyên gia, nhà hoạch định chính sách, và lãnh đạo doanh nghiệp hàng đầu để thảo luận về chiến lược, công nghệ và hợp tác thúc đẩy quá trình chuyển dịch sang nền kinh tế hydrogen xanh tại Việt Nam.

Vị thế chiến lược của Việt Nam trong thị trường hydrogen

Hội thảo nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của hydrogen trong giảm phát thải tại các ngành khó khử cacbon như thép, phân bón và vận tải biển. Đồng thời, sự kiện cũng khẳng định vị thế chiến lược của Việt Nam trong thị trường hydrogen đang phát triển của khu vực Đông Nam Á, được hỗ trợ bởi Chiến lược phát triển năng lượng hydrogen đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Trong bài tham luận tại hội thảo, bà Natasha Witto (từ DNV) nhận định, Đông Nam Á dù còn phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch vẫn có tiềm năng lớn để phát triển hydrogen xanh nhờ nền kinh tế tăng trưởng nhanh và thương mại khu vực sôi động – những yếu tố sẽ thúc đẩy quá trình ứng dụng hydrogen trong tương lai.

Đặc biệt, Việt Nam được đánh giá có nhiều tiềm năng phát triển thị trường hydrogen xanh nhờ nhu cầu ngày càng tăng từ các ngành sản xuất điện, thép, phân bón, cũng như cơ hội xuất khẩu hydrogen làm nhiên liệu cho vận tải biển.

Ông Nguyễn Ngọc Hiếu, đại diện Cục Dầu khí và Than (Bộ Công Thương) chia sẻ, Việt Nam đặt mục tiêu sản xuất 100-500 nghìn tấn hydrogen mỗi năm vào năm 2030, và tăng lên 10-20 triệu tấn/năm vào năm 2050. Ông nhấn mạnh: “Đến năm 2050, hydrogen dự kiến sẽ chiếm khoảng 10% tổng nhu cầu năng lượng của Việt Nam, đóng góp vào cam kết phát thải ròng bằng 0 của quốc gia theo Thỏa thuận Paris”.

Tiếp cận nguồn tài chính xanh cho các dự án hydrogen

Ông Markus Bissel, Giám đốc Dự án Quan hệ Đối tác Năng lượng Việt – Đức, GIZ Việt Nam, cho biết, Chính phủ Đức gần đây đã ban hành một hướng dẫn tài trợ mới nhằm hỗ trợ các dự án quốc tế xây dựng cơ sở sản xuất hydrogen xanh và thúc đẩy hợp tác toàn cầu. Theo đó, mỗi doanh nghiệp hoặc dự án có thể được xem xét hỗ trợ đầu tư lên tới 30 triệu euro trong khuôn khổ chương trình này, và Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp hưởng lợi từ cơ chế tài chính này.

Từ góc độ ngân hàng, ông Đỗ Lê Ninh, Chuyên viên Đầu tư cấp cao của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), đã giới thiệu nguyên tắc tài trợ dự án của ADB, nhấn mạnh các yếu tố then chốt để hình thành các dự án khả thi như yêu cầu dự án phải hiệu quả về mặt thương mại, có cấu trúc rõ ràng, quản trị minh bạch và có trách nhiệm, đồng thời tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn môi trường và xã hội của ADB.

Đổi mới và an toàn trong ứng dụng hydrogen

Nhiều công nghệ tiên phong và giải pháp an toàn hỗ trợ quá trình chuyển dịch năng lượng của Việt Nam đã được giới thiệu tại hội thảo.

Indefol giới thiệu dự án tiêu biểu là hệ thống tải chạy nền sử dụng 100% năng lượng tái tạo đầu tiên tại Việt Nam dùng trong công nghiệp. Ứng dụng công nghệ điện phân kiềm, hệ thống chuyển đổi năng lượng mặt trời thành hydrogen xanh, lưu trữ trong hệ thống pin, qua đó cung cấp điện tái tạo liên tục 24/7 cho hoạt động sản xuất công nghiệp.

Enertrag giới thiệu hệ thống tích hợp phát điện và sản xuất hydrogen, sử dụng lưới thu gom (collector grid) cho phép sản xuất kết hợp điện và hydrogen theo nhu cầu, giúp giảm chi phí lưới điện, rút ngắn thời gian triển khai và tăng độ ổn định cung cấp năng lượng.

Siemens trình bày giải pháp bền vững toàn diện trên chuỗi giá trị hydrogen và Power-to-X, tích hợp số hóa, tự động hóa và điện khí hóa từ khâu thiết kế, sản xuất đến vận hành và chuỗi cung ứng, giúp giảm phát thải toàn diện, tối ưu hiệu suất theo thời gian thực và quản lý bền vững toàn vòng đời dự án.

SAP giới thiệu giải pháp số hóa cho chuỗi giá trị hydrogen xanh, bao gồm quản trị doanh nghiệp và theo dõi phát triển bền vững, nhằm nâng cao hiệu quả, khả năng truy xuất và minh bạch.

Neumann & Esser South East Asia minh họa “phép ẩn dụ sữa và phô mai” cho mối quan hệ giữa điện và hydrogen, cho thấy hydrogen cho phép lưu trữ năng lượng dài hạn. Bài trình bày chỉ ra rằng sử dụng bộ điện phân áp suất cao (30 bar) giúp giảm trọng lượng máy nén từ 240 tấn xuống 20 tấn và mức tiêu thụ điện từ 7.500 kW xuống còn 1.750 kW – mang lại hiệu quả và tính bền vững vượt trội.

TÜV SÜD Indonesia và Messer Group GmbH nhấn mạnh an toàn hydrogen là nền tảng trong thiết kế hệ thống năng lượng. Hai đơn vị tập trung vào quản lý rủi ro với các công cụ như HAZOP (Nghiên cứu mối nguy và khả năng vận hành) và FMEA (Phân tích chế độ và ảnh hưởng hỏng hóc) để đảm bảo an toàn trong lưu trữ, vận chuyển và sử dụng hydrogen.

Xây dựng hệ sinh thái hydrogen thông qua hợp tác quốc tế

Các diễn giả và đại biểu thống nhất rằng để khai mở tiềm năng hydrogen của Việt Nam, cần có sự kết hợp giữa chuyển giao công nghệ, hoàn thiện chính sách, cơ chế tài chính và phát triển nguồn nhân lực. Các cuộc thảo luận nhấn mạnh vai trò của hợp tác quốc tế thông qua các sáng kiến như JETP (Đối tác chuyển dịch năng lượng công bằng) và AZEC (Cộng đồng Không phát thải Châu Á), trong đó Đức và Liên minh Châu Âu giữ vai trò chiến lược.

Trong phát biểu khai mạc, ông Michael Kratz, Tham tán Kinh tế và Ngoại giao Khí hậu, Đại sứ quán Đức tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Hợp tác Đức – Việt đang thúc đẩy những bước đi thiết thực hướng tới một tương lai bền vững được vận hành bằng hydrogen xanh. Với kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và hydrogen xanh, Đức tự hào đồng hành cùng Việt Nam thông qua quan hệ đối tác năng lượng song phương bền chặt. Chúng tôi đánh giá cao hội thảo này như một sáng kiến sáng tạo của Trung tâm Hydrogen Xanh Việt Nam nhằm kết nối các bên liên quan, khám phá cơ hội thị trường, công nghệ, đầu tư và thúc đẩy trao đổi ý tưởng, hợp tác”.

Ông Björn Koslowski, Phó Trưởng Đại diện AHK Việt Nam, chia sẻ: “Chúng tôi rất vui mừng được tạo điều kiện cho cuộc đối thoại giữa các bên liên quan của Đức và Việt Nam. Hydrogen xanh vừa là thách thức, vừa là cơ hội cho đổi mới sáng tạo, tăng trưởng bền vững và một tương lai chung dựa trên năng lượng sạch”.

Ông Henri Wasnick, Giám đốc Dự án H2Uppp Việt Nam (GIZ), cho biết: “Sự tham gia tích cực và đa dạng từ các cơ quan nhà nước, giới học thuật và khu vực tư nhân cùng chung tay thúc đẩy phát triển hydrogen xanh tại Việt Nam đã truyền cho chúng tôi rất nhiều cảm hứng”.

“Chúng tôi tự hào là đối tác đồng hành cùng Việt Nam thông qua Chương trình H2Uppp và Trung tâm Hydrogen Xanh Việt Nam do Chính phủ Đức tài trợ, qua đó hỗ trợ Việt Nam trong quá trình chuyển đổi sang tương lai năng lượng xanh”, ông Henri Wasnick bày tỏ.

Trung tâm Hydrogen Xanh Việt Nam là một dự án đối tác công-tư (PPP) được hình thành thông qua sáng kiến kêu gọi ý tưởng của Chương trình Thúc đẩy Thị trường Hydrogen Quốc tế (H2Uppp), do Bộ Kinh tế và Năng lượng CHLB Đức (BMWE) tài trợ. Dự án được triển khai bởi liên danh các doanh nghiệp quốc tế và Việt Nam, phối hợp cùng VGU, GIZ và AHK Vietnam.

Trung tâm được đặt tại Trường Đại học Việt – Đức (VGU), TP. Hồ Chí Minh, với khu vực trưng bày chuyên biệt giới thiệu công nghệ hydrogen xanh, tổ chức sự kiện, đào tạo và kết nối các bên liên quan trong lĩnh vực này.

Trung tâm được thành lập nhằm giải quyết những thách thức then chốt của thị trường hydrogen xanh Việt Nam như thiếu nhận thức, hạn chế tài chính và thiếu hụt nhân lực chuyên môn với mục tiêu khai phóng tiềm năng hydrogen xanh của quốc gia.

Trung tâm tập trung vào chia sẻ tri thức, giới thiệu ứng dụng thực tế, phát triển nguồn nhân lực và thúc đẩy hợp tác giữa các đối tác Việt – Đức trên toàn chuỗi giá trị hydrogen.