TỔNG THUẬT Tọa đàm: Giải pháp thanh toán thông minh phục vụ giao thông hiện đại

Trong những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã đưa ra nhiều chủ trương, chính sách quan trọng nhằm thúc đẩy và chuyển đổi hướng tới hệ thống giao thông thông minh, đặc biệt là lĩnh vực giao thông công cộng. Một trong những bước đi quan trọng là việc triển khai hệ thống thẻ vé tự động cho giao thông công cộng, đặc biệt là tuyến metro số 01 Bến Thành - Suối Tiên tại TPHCM.

Đây là lần đầu tiên người dân có thể sử dụng các phương tiện thẻ vé khác nhau như thẻ vé tháng, thẻ ngân hàng, tài khoản ví điện tử để sử dụng dịch vụ metro tự động mà không cần thu soát vé thủ công. Qua đó, giúp giảm thiểu tình trạng ùn tắc tại các quầy vé, cửa soát vé và tạo ra trải nghiệm thuận tiện hơn cho hành khách.

Với mục tiêu nâng cao trải nghiệm cho người dân và tiết kiệm chi phí vận hành, các cơ quan quản lý và vận hành giao thông đã xác định việc triển khai hệ thống thẻ vé tự động là một trong những ưu tiên quan trọng. Không chỉ dừng lại ở hệ thống metro, các dự án giao thông công cộng như xe buýt, bãi đỗ xe cũng đang tiến hành triển khai thí điểm hệ thống thẻ vé tự động với nhiều công nghệ mới. Mặc dù vậy, hoạt động này vẫn chưa được nhân rộng tạo thuận lợi cho người dân, hành khách cũng như các đơn vị vận hành.

Để có cái nhìn tổng thể, toàn diện về thực trạng và giải pháp cho hệ thống thẻ vé trong giao thông công cộng; những kết quả đạt được; những tiện lợi, lợi ích, những chi phí được cắt giảm thông qua ứng dụng các công nghệ mới của hệ thống thẻ vé; các bộ ngành, cơ quan hữu quan cần làm gì, phối hợp như thế nào để tiếp tục đẩy mạnh việc sử dụng hệ thống thẻ vé, hướng tới mô hình giao thông thông minh trong thời gian tới, phục vụ tốt nhất cho người dân khi tham gia giao thông công cộng..., Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức Tọa đàm "Giải pháp thanh toán thông minh phục vụ giao thông hiện đại" vào lúc 10h ngày 20/5 với sự tham dự của các chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp vận hành để phân tích, luận bàn, xem xét, đánh giá tất cả những vấn đề này.

Các vị khách mời tham dự Tọa đàm có:

- Ông Đỗ Việt Hải, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, TP. Hà Nội

- Ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch HĐQT Metro Hà Nội

- Ông Fukuda Chihiro, Phó Trưởng Đại diện JICA tại Việt Nam

- Ông Satoru Horiuchi, Tổng giám đốc Công ty Tokyo Metro Việt Nam

- Ông Nguyễn Hoàng Long, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS).

Hiện nay, Hà Nội đã có chính sách và kế hoạch cụ thể nào để triển khai hệ thống thẻ vé điện tử liên thông giữa các phương tiện công cộng, thưa ông?

Ông Đỗ Việt Hải, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP. Hà Nội: Đối với Hà Nội, sự cần thiết xây dựng chính sách và kế hoạch cụ thể đã được đặt ra từ rất sớm. Hiện nay, Hà Nội về cơ bản đã xây dựng xong các chính sách để phát triển hệ thống thẻ vé thông minh. Một trong những lý do đầu tiên và quan trọng nhất đặt ra vấn đề xây dựng hệ thống thẻ vé liên thông là nhu cầu thực tế. Như chúng ta đã biết, hiện nay Chính phủ đã có các quy định về không dùng tiền mặt, nhằm tạo sự thuận tiện, văn minh, thân thiện, minh bạch cho người tham gia giao thông đối với hệ thống giao thông vận tải hành khách công cộng. Hệ thống này không chỉ dừng lại ở giao thông vận tải hành khách công cộng mà còn kết nối với các loại hình giao dịch khác trong tương lai. Đây là một trong những mục tiêu chúng tôi đang và sẽ cố gắng phấn đấu đạt được, nhằm hiện thực hóa nội dung này.

Về cơ sở pháp lý, chúng ta cần nhấn mạnh đến hai nghị định của Chính phủ: Nghị định số 73/2019/NĐ-CP quy định quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước (đây là nền tảng để Hà Nội xây dựng chính sách) và Nghị định 82/2024/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 73. Gần đây nhất là Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị (ngày 22/12/2024) về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Cùng với đó là Nghị quyết 193 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị định 88 của Chính phủ hướng dẫn thi hành Nghị quyết 193. Đây là cơ sở để Hà Nội ứng dụng và triển khai CNTT dựa trên các nguồn lực ngoài đầu tư công.

Hà Nội đã ban hành những chính sách hết sức cụ thể. Ví dụ, từ năm 2024, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 3680/QĐ-UBND ngày 18/7/2024 về Quy định quản lý, hướng dẫn áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật hệ thống thu vé tự động cho giao thông vận tải công cộng trên địa bàn thành phố Hà Nội. Ngày 09/12/2024, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã chấp thuận chủ trương triển khai hệ thống vé điện tử liên thông đa phương thức trên địa bàn thành phố Hà Nội bằng hình thức thuê dịch vụ công nghệ thông tin. Thời gian thuê dịch vụ công nghệ thông tin dự kiến từ năm 2025 đến năm 2030. Dự kiến đến ngày 2/9/2025, chúng tôi sẽ chính thức khai trương hệ thống thẻ vé liên thông này bằng hình thức thuê dịch vụ công nghệ thông tin. Bên cạnh đó, Thành phố cũng đã ban hành Quyết định số 6936/QĐ-UBND việc phê duyệt Đề án Giao thông thông minh trên địa bàn thành phố Hà Nội. Đây là những cơ sở, nền tảng quan trọng để chúng tôi xây dựng và triển khai hệ thống thẻ vé liên thông.

Để xây dựng được hệ thống thẻ vé liên thông này, ngoài các khung kỹ thuật, các đề án về phát triển giao thông đô thị thông minh, cần xây dựng một chính sách vé cụ thể cho từng loại hình vé, từng loại hình dịch vụ và bảo đảm tính mở, tính kết nối không chỉ với các loại hình dịch vụ vận tải hành khách mà còn với các loại hình dịch vụ khác. Hệ thống này không chỉ liên thông với vận tải hành khách công cộng mà còn liên thông với thu phí tự động, các bến bãi đỗ xe và sử dụng dịch vụ không chỉ trên địa bàn Thủ đô. Chúng tôi hy vọng rằng trong thời gian tới, hệ thống thẻ vé liên thông này sẽ kết nối trên toàn bộ Việt Nam. Đối với chính sách vé, ngoài các nội dung mà chúng tôi tập trung nghiên cứu, phân tích, đánh giá, lựa chọn mô hình phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam, chúng tôi áp dụng mô hình đã được triển khai rất hiệu quả và hữu ích ở các thành phố lớn tại châu Á, với mục tiêu cuối cùng là khuyến khích người dân sử dụng vận tải công cộng.

Với kinh nghiệm của Nhật Bản, các ông đánh giá thế nào về sự cấp thiết cho việc triển khai hệ thống thẻ vé tự động trong giao thông công cộng ở Việt Nam và Hà Nội nói riêng?

Ông Fukuda Chihiro, Phó Trưởng Đại diện JICA tại Việt Nam: JICA đã và đang hỗ trợ xây dựng hệ thống đường sắt đô thị tại các nước: Thái Lan, Philippines, Indonesia, Bangladesh. Tại Việt Nam với dự án ở TPHCM, hệ thống AFC đã được triển khai. Hôm nay, tôi rất vui được chia sẻ những kinh nghiệm của mình.

Chúng tôi cũng vừa nghe trình bày của Sở Xây dựng Hà Nội. TP. Hà Nội đang gặp phải những vấn đề tắc đường, ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Xây dựng hệ thống giao thông công cộng là một vấn đề cấp thiết.

Hệ thống AFC có 3 điểm đáng chú ý và chúng tôi cũng được biết là tuyến đường sắt tốc độ cao đã được Quốc hội thông qua chủ trương xây dựng.

Hệ thống AFC có 3 điểm đáng chú ý như sau:

Thứ nhất là tính hiệu quả và minh bạch trong vận hành. Hệ thống này giúp việc đi tàu trở nên thuận tiện nên hiệu suất vận tải được nhân lên, áp lực công việc của nhân viên thu phí được giảm bớt. Đồng thời tránh được việc bỏ sót thu phí và những hành vi gian lận, quản lý việc thu phí theo thời gian thực bằng việc số hoá dữ liệu doanh thu.

Thứ hai là tính thuận tiện cho người sử dụng tăng lên. Hệ thống AFC sẽ giúp hoàn thiện hạ tầng nhằm tối ưu sự thuận tiện của phương tiện giao thông công cộng. Qua đó nâng cao mức độ hài lòng của người dân, góp phần tăng số lượng người sử dụng lâu dài.

Thứ ba là cải thiện chính sách về giao thông và kế hoạch vận hành. Dựa trên số liệu sử dụng có thể nắm được tình hình vận hành các tuyến và khung giờ đông đúc, điều chỉnh giờ chạy tàu, thiết kế các tuyến đường sắt và xem xét chiến lược cấp phí. Từ đó góp phần xây dựng cơ chế vận hành tốt hơn.

Hiện nay, Việt Nam đã xây dựng 3 tuyến đường sắt đô thị và có kế hoạch tăng số tuyến trong thời gian tới. Chúng tôi cho rằng việc áp dụng hệ thống AFC là hết sức cần thiết trong giao thông công cộng phát huy được hiệu quả, có tính bền vững hơn. Việc áp dụng hệ thống AFC để các hệ thống giao thông công cộng phát huy được hiệu quả tôi đã nhấn mạnh trong 3 điểm ở trên.

Ông Satoru Horiuchi, Tổng giám đốc Công ty Tokyo Metro Việt Nam: Chúng tôi có gần 100 năm vận hành tại Tokyo, như ông Fukuda Chihiro cũng đã trình bày, chúng tôi đã áp dụng hệ thống AFC để nâng cao sự thuận tiện cho hành khách cũng như công tác quản lý và vận hành.

Hiện nay thẻ vé thông minh đã được sử sụng thống nhất tại Nhật Bản và chúng tôi đã đầu tư hệ thống thiết bị để có thể đưa vào sử dụng hệ thống thẻ vé tự động này.

Chúng tôi rất hi vọng Hà Nội và TPHCM sẽ sử dụng hệ thống này.

Thưa ông Nguyễn Hoàng Long, NAPAS và các ngân hàng đã có sự chuẩn bị như thế nào về các giải pháp thanh toán để phối hợp với các bên hữu quan góp phần xây dựng hệ thống thẻ vé hiện đại, đem lại sự thuận tiện, nhanh chóng và an toàn cho khách hàng (bao gồm người dân trong nước cũng như khách nước ngoài)?

Ông Nguyễn Hoàng Long, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS): Với vai trò là công ty cung cấp hạ tầng thanh toán bán lẻ cho toàn bộ ngành ngân hàng cũng như người dân Việt Nam, dưới sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước, cũng như của Chính phủ, từ trước tới nay NAPAS luôn coi hỗ trợ cho thanh toán trong mọi loại hình kinh tế là nhiệm vụ hàng đầu. Đặc biệt là thanh toán trong giao thông.

NAPAS cũng như toàn bộ ngành ngân hàng đã theo dõi và coi đó là hướng trọng điểm để chúng tôi hỗ trợ ngành giao thông, đặc biệt là hệ thống giao thông công cộng sử dụng những công cụ thanh toán không dùng tiền mặt.

Cụ thể, từ năm 2021, NAPAS đã thí điểm thanh toán thẻ ngân hàng thông qua hệ thống giao thông công cộng của Vinbus ở Hà Nội, sau đó đã thanh toán bằng thẻ ngân hàng cho những vé ra vào, vé đỗ xe ở các cảng hàng không kết hợp cùng công ty iPay.

Đặc biệt, vào ngày 14/2 vừa qua, chúng tôi triển khai, phối hợp với tuyến Metro TPHCM, cùng với NAPAS và các ngân hàng còn có các tổ chức quốc tế như Visa, Master card… để người dân có thể kết nối với hệ thống vé tự động của hệ thống Metro số 1 TPHCM để dùng thẻ ngân hàng, thẻ nội địa NAPAS cũng như các thẻ quốc tế. Như vậy, người dân Việt Nam và du khách quốc tế cũng có thể dùng thẻ ngân hàng để đi metro được.

Toàn bộ việc triển khai về phía ngành ngân hàng nói chung, NAPAS nói riêng chúng tôi đã chuẩn bị đầy đủ hạ tầng cơ sở kỹ thuật, về nghiệp vụ, về sản phẩm để khi ngành giao thông có nhu cầu và chủ trương kết nối liên thông, sẽ tạo thành hệ thống liên thông mở giữa thẻ vé soát vé tự động của các phương tiện giao thông công cộng với hệ thống thẻ thanh toán không dùng tiền mặt của ngân hàng. Chúng tôi hoàn toàn có thể triển khai trong thời gian rất ngắn.

Đang cập nhật...