Chăn nuôi Việt Nam nhập siêu từ Mỹ: Cơ hội cân bằng thương mại và nâng tầm ngành hàng

Việt Nam nhập siêu nguyên liệu và sản phẩm chăn nuôi từ Mỹ

Hoa Kỳ hiện là một trong những nguồn cung cấp lớn và ổn định nhất các sản phẩm chăn nuôi đầu vào cho Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Trí Công - Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, Việt Nam nhập khẩu rất nhiều nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi (TACN) từ Mỹ, trong đó nổi bật là bắp, đậu tương, khô đậu tương và DDGS – một phụ phẩm giàu dinh dưỡng trong quá trình sản xuất ethanol từ bắp, vốn được tiêu thụ rộng rãi trên toàn cầu. “Việt Nam hiện là thị trường tiêu thụ DDGS lớn thứ tư thế giới,” ông Công cho biết.

Ngoài nguyên liệu, Việt Nam cũng nhập khẩu số lượng lớn con giống heo chất lượng cao từ Mỹ. Mỗi năm, một trại giống tại Việt Nam có thể nhập khoảng 250 con heo giống cụ kỵ (GGP), trị giá trung bình 0,5 triệu USD. Hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam đang đề xuất miễn thuế đối ứng cho một số mặt hàng nông sản nhập khẩu từ Mỹ, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp hai nước.

Trong khi nhiều ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam có thặng dư thương mại với Mỹ, riêng ngành chăn nuôi đang nhập siêu rõ rệt. Vì thế, việc phân biệt rõ lĩnh vực này với các nhóm ngành hàng khác trong đàm phán thương mại là cần thiết. “Ngành chăn nuôi không thể bị đánh đồng hay trộn lẫn vào các ngành hàng khác. Ở lĩnh vực này, chúng ta nhập nhiều hơn xuất – đó là sự thật,” ông Công khẳng định.

Ông Công cho rằng, nhập siêu và với thuế suất 0% không phải là bất lợi, mà là cơ hội để ngành chăn nuôi Việt Nam tiếp cận công nghệ hiện đại, giống vật nuôi chất lượng và nguồn nguyên liệu giá rẻ. Khi các sản phẩm nông nghiệp phục vụ chăn nuôi từ Mỹ được giảm thuế, đồng thời được hỗ trợ tài chính thông qua chương trình GSM-102 của chính phủ Hoa Kỳ, chi phí sản xuất chăn nuôi trong nước sẽ giảm đáng kể, từ đó tăng khả năng cạnh tranh cho sản phẩm nội địa.

“Chúng ta cần tận dụng chính sách thương mại để buộc ngành chăn nuôi trong nước thay đổi tư duy sản xuất: đổi mới thiết bị, công nghệ, giảm giá thành – từ đó đủ sức cạnh tranh với hàng nhập khẩu,” ông Công chia sẻ.

Chuyển đổi công nghệ: Bài toán sống còn của ngành chăn nuôi

Theo Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, ngành chăn nuôi Việt Nam hiện chậm đổi mới về công nghệ và quản lý, đặc biệt trong ứng dụng số và trí tuệ nhân tạo (AI) vào quy trình sản xuất. Trong khi đó, Mỹ đang dẫn đầu về các mô hình chăn nuôi hiện đại, xanh và sạch – những yếu tố đang trở thành tiêu chuẩn toàn cầu.

Nhiều tổ chức và doanh nghiệp Mỹ đã chuyển giao kỹ thuật, mở khóa đào tạo về sử dụng TACN hiệu quả, giảm ô nhiễm môi trường, và nâng cao năng suất vật nuôi. Ngoài ra, các dự án liên doanh trong lĩnh vực chọn giống ứng dụng công nghệ di truyền cũng đang được xúc tiến. Tại Đồng Nai, một số doanh nghiệp Mỹ đang đàm phán xây dựng trại liên doanh giống heo cao cấp, sử dụng công nghệ di truyền tiên tiến hàng đầu thế giới.

Doanh nghiệp Mỹ không chỉ dừng lại ở việc cung cấp đầu vào mà còn đầu tư vào chuỗi sản xuất nông nghiệp sạch tại Việt Nam, nhất là mô hình 3F (Feed - Farm – Food): Từ nông trại đến bàn ăn. Mục tiêu của họ là xây dựng các chuỗi giá trị khép kín, minh bạch và an toàn thực phẩm. Đồng Nai cùng một số tỉnh trọng điểm chăn nuôi đang thu hút làn sóng đầu tư mới từ Mỹ, nhờ lợi thế về hạ tầng (khu công nghiệp, cảng, sân bay) và nhu cầu thị trường cao từ dân số 100 triệu người.

Tuy nhiên, để tận dụng tối đa cơ hội này, theo ông Công, Việt Nam cần kiểm soát tốt hơn vấn đề thực phẩm nhập lậu, đào tạo nhân lực chất lượng cao, đồng thời phát triển ngành chế biến nội địa để nâng giá trị chuỗi cung ứng.

Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai đánh giá, việc giảm thuế nhập khẩu nông sản Mỹ đi kèm với hỗ trợ tài chính và chuyển giao công nghệ không chỉ giúp cân bằng cán cân thương mại song phương, mà còn góp phần xây dựng một nền nông nghiệp bền vững, hiện đại và cạnh tranh hơn cho Việt Nam.

“Chúng ta nhập khẩu nguyên liệu từ Mỹ để chế biến thức ăn chăn nuôi, để phát triển chăn nuôi tại Việt Nam vẫn có lợi thế hơn – miễn là chúng ta biết tận dụng công nghệ, quản lý và đổi mới sản xuất,” ông Công kết luận.