Xuất khẩu hạt điều tăng tốc, có thể vượt mốc 4,5 tỉ USD năm 2025

Thị trường Trung Quốc bứt phá, bù đắp suy giảm từ Hoa Kỳ

Tháng 9/2025, Việt Nam xuất khẩu 72,44 nghìn tấn hạt điều, trị giá 491,29 triệu USD, tăng hơn 31% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế 9 tháng đầu năm đạt gần 554,76 nghìn tấn hạt điều, trị giá 3,77 tỉ USD, tăng 1,6% về lượng và 19,5% về trị giá so với cùng kỳ. Với kết quả này, chỉ cần thêm khoảng 730 triệu USD trong ba tháng cuối năm, ngành điều có thể cán mốc 4,5 tỉ USD như mục tiêu đã đề ra – thậm chí có khả năng vượt lên 5 tỉ USD nếu duy trì được đà tăng trưởng hiện nay.

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), giá bình quân xuất khẩu hạt điều trong tháng 9 đạt 6.781 USD/tấn, giảm nhẹ 0,3% so với tháng 8 nhưng vẫn tăng 3,9% so với cùng kỳ. Tính chung 9 tháng, giá bình quân đạt 6.801 USD/tấn, cao hơn 17,6% so với cùng kỳ năm trước. Giá xuất khẩu tăng là yếu tố tích cực giúp nâng giá trị kim ngạch dù khối lượng xuất khẩu chỉ tăng nhẹ.

Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hà Lan, Đức và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) tiếp tục là 5 thị trường xuất khẩu điều lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn 58% tổng lượng xuất khẩu. Trong đó, Trung Quốc nổi lên là động lực chính của tăng trưởng. Riêng tháng 9, thị trường này nhập khẩu 17,3 nghìn tấn, trị giá gần 111 triệu USD, tăng hơn 41% cả về lượng và trị giá so với tháng trước. Lũy kế 9 tháng, xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 125,69 nghìn tấn, tương đương 797,42 triệu USD, tăng 37,4% về lượng và 54,1% về trị giá so với cùng kỳ.

Ngược lại, xuất khẩu sang Hoa Kỳ tuy có cải thiện so với tháng 8 nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với năm 2024. Tháng 9, Việt Nam xuất sang Mỹ 12,76 nghìn tấn, trị giá 83,7 triệu USD, tăng gần 9% so với tháng trước. Tuy nhiên, tính chung 9 tháng, xuất khẩu sang thị trường này đạt 107,51 nghìn tấn, trị giá 721,28 triệu USD, giảm 28,8% về lượng và 17,3% về trị giá so với cùng kỳ.

Theo ông Tạ Quang Huyên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Hoàng Sơn 1, việc Mỹ áp thuế đối ứng khiến xuất khẩu điều sang thị trường này giảm sâu. Tuy nhiên, xuất khẩu sang Trung Quốc tăng mạnh đã giúp bù đắp phần thiếu hụt. “Gần đây có thông tin Tổng thống Mỹ Trump đưa thuế đối ứng về 0% đối với các loại nông sản Mỹ không sản xuất được như cà phê, tiêu, điều… Tuy nhiên, hiện Việt Nam và Mỹ vẫn đang trong quá trình đàm phán nên chưa có thay đổi chính thức,” ông Huyên cho biết.

Tác động của chính sách thuế và triển vọng quý IV

Ông Huyên cho biết thêm, hiện nay, hạt điều Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đang chịu mức thuế 20%. Với các hợp đồng đã ký, nhà nhập khẩu vẫn nhận hàng theo điều khoản cũ; còn các hợp đồng mới sẽ được điều chỉnh theo giá thị trường. Đối với thông tin mới đây Tổng thống Mỹ Trump đưa thuế đối ứng về 0% đối với các loại nông sản mà nước này không sản xuất được như cà phê, tiêu, điều... Ngành điều có biết nhưng cũng chỉ là thông tin chứ hiện tại thì Việt Nam và Mỹ vẫn đang đàm phán.

“Về bản chất, mức thuế cao khiến hàng hóa Việt Nam kém cạnh tranh hơn, song nhu cầu tiêu thụ hạt điều tại Mỹ vẫn rất lớn. Thời điểm nhu cầu cao, giá điều loại 320–240 từng lên tới 4,5–5 USD/kg mà Mỹ vẫn nhập đều. Hiện nay giá chỉ 3,2–3,3 USD/kg, cộng thuế 20% cũng chỉ khoảng 3,7–3,8 USD/kg – mức giá này người tiêu dùng Mỹ vẫn chấp nhận,” ông phân tích.

Ông Huyên cho rằng khi thuế nhập khẩu tăng, các bên trong chuỗi cung ứng như nhà nhập khẩu, nhà rang chiên và bán lẻ sẽ phải tự cân đối với nhau, nhưng cuối cùng người dân Mỹ là bên chịu chi phí cao hơn. Tuy nhiên, khi bị áp thuế cao thì ngành điều của Việt Nam sẽ kinh doanh kém hiệu quả, vì mức thuế giữa các quốc gia không giống nhau, nước nào bị đánh thuế cao thì khó phát triển. “Các quốc gia được ưu đãi thuế thấp sẽ có lợi thế đầu tư và mở rộng thị phần tốt hơn. Ngược lại, nước bị áp thuế nặng sẽ khó phát triển do giảm sức cạnh tranh,” Huyên ông nói thêm.

Nhu cầu phục hồi, kỳ vọng “cú hích” từ mùa lễ hội

Dự báo các tháng cuối năm, nhà nhập khẩu Mỹ có thể tăng mua trở lại, song nhiều đơn vị vẫn đang chờ kết quả đàm phán về thuế để có chiến lược nhập khẩu phù hợp. Theo các nguồn tin từ đối tác Mỹ, lượng tiêu thụ các loại hạt ở thị trường vẫn ổn định, nhưng các nhà nhập khẩu đang giảm mua tạm thời để giải phóng lượng hàng tồn kho lớn từ năm trước. Nếu chính sách thuế được điều chỉnh theo hướng tích cực, nhu cầu nhập khẩu từ Mỹ sẽ bật tăng mạnh.

Trong khi đó, thị trường Trung Quốc đang chứng kiến nhu cầu tăng đột biến. “Theo thông tin từ khách hàng Trung Quốc, năm nay mức tiêu thụ các loại hạt tại các doanh nghiệp đều tăng, đặc biệt có doanh nghiệp tăng tới 80%. Công ty Hoàng Sơn 1 đã có đủ đơn hàng xuất khẩu đến cuối năm và đủ nguyên liệu sản xuất đến giáp vụ,” ông Huyên chia sẻ.

Với đà tăng trưởng xuất khẩu hiện tại, cộng hưởng cùng mùa cao điểm tiêu thụ toàn cầu trong quý IV – gắn với các dịp lễ, Tết tại Mỹ, EU và Trung Quốc – ngành điều Việt Nam có cơ sở để tin tưởng kim ngạch năm 2025 có thể chạm mốc 5 tỷ USD. Đây sẽ là bước tiến quan trọng, củng cố vị thế của Việt Nam với tư cách quốc gia xuất khẩu điều số 1 thế giới, đồng thời tạo động lực mới cho nông sản chế biến giá trị cao trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang dần hồi phục.