Hướng tới hệ thống tài chính xanh vững mạnh

Tham dự tọa đàm còn có: TS. Michaela Baur, Giám đốc Quốc gia GIZ tại Việt Nam; ông Dennis Quennet, Giám đốc Phát triển Kinh tế Bền vững của GIZ tại Việt Nam; ông Andri Meier - Phó trưởng Cơ quan hợp tác phát triển, Đại sứ quán Thụy Sỹ; đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, các tổ chức, chuyên gia quốc tế; đại diện các vụ/cục/đơn vị thuộc NHNN và các TCTD. Tọa đàm được tổ chức trực tiếp và trực tuyến với NHNN chi nhánh các khu trên toàn quốc.

Tại tọa đàm, các diễn giả và đại biểu tham dự tập trung thảo luận các giải pháp thúc đẩy tín dụng xanh, nhằm tháo gỡ các khó khăn, thách thức hiện tại, cũng như lan tỏa những bài học hay, cách làm tốt trong thực tiễn triển khai tín dụng xanh cho hệ thống ngân hàng tại Việt Nam.

Các TCTD đã quan tâm và thúc đẩy tín dụng xanh phát triển

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú cho biết, tăng trưởng xanh không còn là một lựa chọn mà đã trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với các quốc gia – đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam. Chính vì vậy, chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh – phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường và sử dụng hiệu quả tài nguyên – không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là con đường ngắn nhất để Việt Nam hướng đến một tương lai bền vững, thịnh vượng.

Phó Thống đốc cho biết, thời gian qua, vấn đề về tăng trưởng xanh được Quốc hội, Chính phủ Việt Nam đặc biệt quan tâm thúc đẩy, đã đề ra các định hướng, mục tiêu về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững phù hợp với yêu cầu, điều kiện phát triển của đất nước qua từng thời kỳ thông qua Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia các giai đoạn 2011 - 2020; giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2025 và thông qua những cam kết mạnh mẽ của Việt Nam về phát triển bền vững, giảm phát thải khí nhà kính.

"Xác định vai trò quan trọng của nguồn vốn tín dụng ngân hàng thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia, NHNN đã vào cuộc rất sớm, từ năm 2015 đã lồng ghép mục tiêu phát triển bền vững trong các văn bản chỉ đạo công tác tín dụng, Chỉ thị thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng... Đặc biệt, năm 2023, NHNN tiếp tục ban hành Kế hoạch hành động của toàn ngành triển khai Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 và các Đề án về chống biến đổi khí hậu của Việt Nam, với 7 nhóm nhiệm vụ đồng bộ, toàn diện cho các đơn vị Vụ, Cục, chi nhánh của NHNN và các TCTD", Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú cho biết.

Sau gần 2 năm triển khai Kế hoạch hành động của ngành đã đạt nhiều kết quả tích cực. Số liệu được bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN đưa ra tại buổi tọa đàm cho thấy, 60% TCTD thành lập Ban chỉ đạo xanh, Ban triển khai ESG, Bộ phận phát triển bền vững bám sát định hướng của NHNN; 71% thực hiện, 23 TCTD đã công bố báo cáo phát triển; 5 TCTD có sản phẩm tiền gửi xanh, 3 TCTD phát hành thành công trái phiếu xanh, 20 TCTD đã huy động nguồn vốn của các Quỹ, tổ chức tài chính quốc tế; trên 60% các ngân hàng phát sinh dư nợ tín dụng xanh, 27 ngân hàng xây dựng các sản phẩm/chương trình tín dụng chuyên biệt cho các ngành/lĩnh vực xanh; 100% các TCTD đã ban hành quy định nội bộ quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng theo quy định Thông tư 17/2022/TT-NHNN, 31% TCTD đã xây dựng chính sách về quản lý rủi ro về môi trường xã hội; phần lớn các TCTD đều đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động, đáng chú ý nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa 100%....

Dư nợ tín dụng đối với các lĩnh vực xanh của hệ thống ngân hàng có sự tăng trưởng nhanh cả về quy mô và tốc độ. Từ dư nợ tín dụng xanh năm 2017 chỉ đạt 180 nghìn tỷ, đến ngày 31/3/2025 đã có 58 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng xanh với dư nợ đạt trên 704.244 tỷ đồng, tăng 3,57% so với cuối năm 2024, chiếm tỷ trọng 4,3% tổng dư nợ toàn nền kinh tế, tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (chiếm hơn 37%) và nông nghiệp xanh (trên 29%); tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng xanh bình quân đạt hơn 21,2%/năm trong giai đoạn 2017-2024, cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng của toàn nền kinh tế.

Về đánh giá rủi ro môi trường xã hội trong hoạt động cấp tín dụng của các TCTD, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết, đến ngày 31/3/2025, có 57 TCTD có dư nợ tín dụng được đánh giá rủi ro môi trường và xã hội đạt 3,62 triệu tỷ đồng, tăng gần 1% so với cuối năm 2024, với số món được đánh giá rủi ro môi trường xã hội đạt gần 1,3 triệu món, tăng hơn 15 lần so với thời điểm bắt đầu thực hiện năm 2017.

Chia sẻ tại tọa đàm, ông Đoàn Ngọc Lưu, Phó Tổng Giám đốc Agribank cho biết, từ năm 2023, Agribank đã thành lập Ban chỉ đạo triển khai ESG trong hệ thống Agribank. Ngân hàng cũng đã Ban hành Bộ tiêu chuẩn ESG và Kế hoạch hành động triển khai áp dụng bộ tiêu chuẩn ESG tại Agribank giai đoạn 2024-2030; ban hành quy định và thực hiện quản lý rủi ro môi trường trong hoạt động cấp tín dụng theo quy định của NHNN. Hiện tại, Agribank đang hoàn thiện quy định về quản lý rủi ro xã hội tham chiếu tiêu chuẩn quốc tế; đồng thời triển khai xây dựng Khung tài chính xanh tuân thủ các tiêu chuẩn, nguyên tắc quốc tế (ICMA)....

Agribank cũng triển khai nhiều chương trình tín dụng xanh tài trợ cho các dự án đầu tư thuộc các ngành trọng điểm và dự án thuộc lĩnh vực xanh, cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch... Đến nay, tỷ trọng tài trợ dự án xanh trong tổng dư nợ tín dụng của Agribank tăng từ 0,9% năm 2020 lên 1,7% năm 2024.

"Quý I/2025, Agribank tiếp tục là ngân hàng dẫn đầu về số lượng khách hàng được cấp tín dụng thuộc lĩnh vực xanh với hơn 41.600 khách hàng và tổng dư nợ đạt gần 29.300 tỷ đồng (trong đó chiếm tỷ trọng lớn nhất là năng lượng tái tạo, năng lượng sạch; lâm nghiệp bền vững và lâm nghiệp xanh)", ông Đoàn Ngọc Lưu cho biết.

Hay tại BIDV, ông Trần Phương, Phó Tổng Giám đốc ngân hàng này cho biết, BIDV đã triển khai ESG và tài chính bền vững dựa trên 3 khía cạnh (cung cấp các sản phẩm tài chính bền vững, quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong cho vay, vận hành bền vững), với 6 nhóm hoạt động chính (quản trị chiến lược, phát triển sản phẩm tài chính bền vững, tài trợ bền vững, quản lý rủi ro ESG, tham gia thị trường tín chỉ carbon, trở thành ngân hàng phát thải ròng bằng "0").

BIDV cũng đã thành lập ban chỉ đạo và Ban Quản lý dự án Xây dựng và triển khai Chiến lược phát triển bền vững và thực hành ESG tổng thể. Năm 2023, ngân hàng ban hành Khung Khoản vay bền vững; Khung trái phiếu xanh. Năm 2024 ban hành khung trái phiếu bền vững... Cùng với đó, ngân hàng cũng ban hành nhiều gói tín dụng xanh quy mô lớn, chuyên biệt theo ngành. Kết quả, đến ngày 31/12/2024, tổng dư nợ tín dụng xanh tại BIDV đạt 80.870 tỷ đồng, chiếm 12% dư nợ tín dụng xanh toàn ngành; tài trợ tín dụng xanh cho 1.600 khách hàng, với 1.982 dự án/phương án...

Chung tay kiến tạo hệ thống tài chính vì tương lai xanh cho Việt Nam

Phát biểu tại tọa đàm, TS. Michaela Baur, Giám đốc Quốc gia GIZ tại Việt Nam nhấn mạnh: "sự kiện hôm nay có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh năm 2025 đánh dấu cột mốc 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt Nam và Đức. Năm 2025 cũng là năm bản lề đánh giá 5 năm thực hiện Chiến lược quốc gia của Việt Nam về tăng trưởng xanh. Thay mặt chính phủ Đức, GIZ sẽ luôn đồng hành cùng các đối tác Việt Nam và quốc tế trên hành trình hướng tới hướng tới một Việt Nam thịnh vượng hơn, xanh hơn và không ai bị bỏ lại phía sau. Một hệ thống tài chính xanh vững mạnh sẽ là nền móng quan trọng giúp chúng ta đạt được mục tiêu đó”.

Tọa đàm cũng thu hút sự hợp sức của các tổ chức tài chính Đức, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế trong việc triển khai tài chính xanh và kinh nghiệm của Đức trong việc tiếp cận các nguồn tài chính xanh, từ góc độ tài chính phát triển, tài chính công và thúc đẩy phát triển khu vực tư nhân.

Thông qua tọa đàm, NHNN, các tổ chức tài chính và các đối tác khẳng định sẽ thắt chặt hợp tác hơn nữa trong việc đẩy mạnh tài chính xanh, bền vững trong ngành ngân hàng và đóng góp vào mục tiêu phát triển kinh tế xanh, bao trùm và bền vững tại Việt Nam.

Về phía NHNN, lãnh đạo NHNN cho biết, trong thời gian tới, trên cơ sở bám sát các mục tiêu về phát triển kinh tế xã hội, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và các nhiệm vụ được giao tại Đề án, Chiến lược, Kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh, chống biến đổi khí hậu, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, NHNN tiếp tục thực hiện các giải pháp, chính sách nhằm thúc đẩy hoạt động của ngành Ngân hàng hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu, cụ thể:

Thứ nhất, tiếp tục điều hành tăng trưởng tín dụng hợp lý, hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng kinh tế theo chủ trương của Chính phủ (bao gồm động lực truyền thống và động lực mới), hỗ trợ nền kinh tế đạt mức tăng trưởng 8% trở lên;

Thứ hai, tiếp tục rà soát, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, hướng dẫn về tín dụng xanh, trong đó đề xuất sửa đổi bổ sung cơ chế, chính sách tín dụng ưu đãi khuyến khích phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp theo mô hình kinh tế tuần hoàn; chỉ đạo TCTD tập trung nguồn vốn, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân thực hiện các dự án xanh, thân thiện môi trường, mô hình kinh tế tuần hoàn;

Thứ ba, tích cực kết nối, làm việc với các tổ chức ở trong và ngoài nước để tiếp nhận các hỗ trợ về tài chính, hỗ trợ kỹ thuật để triển khai các hoạt động về tài chính xanh, ngân hàng xanh, đặc biệt là nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ ngân hàng về ngân hàng – tín dụng xanh, biến đổi khí hậu;

Thứ tư, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền trong ngành Ngân hàng nhằm nâng cao nhận thức, hiểu biết cho cán bộ ngân hàng, khách hàng về tăng trưởng xanh, sản xuất và tiêu dùng bền vững.

Tuy nhiên, để triển khai có hiệu quả Kế hoạch hành động ngành Ngân hàng thực hiện Chiến lược Quốc gia về tăng trưởng xanh, NHNN cũng kiến nghị các bộ, ngành tiến hành rà soát, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thực thi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, trong đó: (i) Danh mục phân loại xanh, kinh tế tuần hoàn, thực thi ESG; (ii) Cơ chế, chính sách khuyến khích, phát triển thị trường tài chính xanh (trái phiếu xanh, thị trường các bon, bảo hiểm,..) để tăng cường nguồn lực cho tăng trưởng xanh; sớm hoàn thiện và công bố hệ thống thông tin, dữ liệu tuân thủ quy định bảo vệ môi trường, tạo thuận lợi cho TCTD cấp tín dụng, quản lý rủi ro môi trường xã hội; cũng như xây dựng và triển khai các giải pháp hỗ trợ các TCTD tiếp cận, huy động các nguồn tài chính quốc tế với điều kiện ưu đãi.

Với các doanh nghiệp, cần tuân thủ các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường. Đồng thời, phối hợp cung cấp đầy đủ các thông tin về môi trường liên quan để được TCTD thẩm định cho vay thực hiện dự án, kiểm soát chất lượng khoản vay.

Tại tọa đàm cũng chứng kiến lễ công bố Sổ tay hướng dẫn hệ thống quản lý rủi ro về môi trường - xã hội (ESMS) do Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp cùng Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) biên soạn.

Sổ tay được phát triển trên cơ sở thông lệ quốc tế, nhằm hỗ trợ các tổ chức tín dụng xây dựng và vận hành hiệu quả hệ thống quản lý rủi ro môi trường - xã hội trong hoạt động cấp tín dụng, góp phần thực hành tiêu chuẩn về môi trường, xã hội và quản trị (ESG) và hướng tới tài chính bền vững tại Việt Nam.

Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú cho biết, đây là lần đầu tiên xuất bản cuốn sổ tay hướng dẫn việc thực hiện tín dụng xanh. Sổ tay là tài liệu tham khảo có tính thực tiễn cao, giúp các TCTD tăng cường quản lý rủi ro theo các thông lệ quốc tế tốt nhất, góp phần triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động ngành Ngân hàng thực hiện Chiến lược Quốc gia về tăng trưởng xanh.